Sự cân bằng trong nghệ thuật là một trong những nguyên tắc cơ bản của thiết kế, đi cùng với sự tương phản, sự chuyển động, nhịp điệu, sự nhấn mạnh, họa tiết, sự đồng nhất và sự đa dạng.
Sự cân bằng đề cập tới việc tại sao các yếu tố trong tranh (đường nét, hình khối, màu sắc, không gian, hình thức, chất liệu, sắc độ) liên quan tới nhau ở trong bố cục về mặt trọng lượng thị giác của chúng tạo ra sự cân bằng thị giác. Có nghĩa là một mặt có vẻ như không nặng hơn mặt còn lại.
Trong không gian ba chiều, sự cân bằng được quyết định bởi trọng lực, và rất dễ dàng để nhận biết khi vật thể đó cân bằng hay không (nếu như nó không bị giữ lại bởi bất kỳ yếu tố gì). Nó sẽ bị đổ nếu như vật thể không cân bằng. Trên một điểm tựa (như một vật nghiêng ngả) một mặt của vật thể chạm đất trong khi mặt kia nâng lên. Trong không gian hai chiều, các họa sĩ phải dựa trên trọng lượng thị giác của các yếu tố của bố cục để xác định xem tác phẩm đó có cân bằng hay không. Những nhà điêu khắc dựa trên cả vật lý và trọng lượng thị giác để xác định sự cân bằng.
Có lẽ bởi vì con người là những sinh vật có bối cục đối xứng qua trục nên bản năng tự nhiên của nó là tìm kiếm sự cân bằng. Các nghệ sĩ thường cố gắng tạo ra những tác phẩm nghệ thuật cân đối.
Một tác phẩm cân bằng, mà trong đó trọng lượng thị giác được phân bổ đều trên bố cục, tạo cảm giác ổn định, giúp cho người xem cảm thấy thoải mái và dễ chịu.
Một tác phẩm không cân bằng sẽ không ổn định, tạo sự căng thẳng và khiến cho người xem khó chịu. Đôi khi, một nghệ sĩ cố tình tạo ra một tác phẩm không cân đối.
Tác phẩm “Red Cube” của nhà điêu khắc Isamu Noguchi (1904- 1988) là một ví dụ điển hình về tác phẩm cố ý làm mất cân bằng. Tác phẩm “Red Cube” nằm bấp bênh trên một điểm, tương phản với các tòa nhà màu xám, kiên cố, ổn định xung quanh nó, và nó tạo ra một cảm giác căng thẳng và e ngại.
Các kiểu cân băng
Có 3 thể loại cân bằng chính được sử dụng thường xuyên trong mỹ thuật và thiết kế: Đối xứng, bất đối xứng và xuyên tâm.
Cân bằng đối xứng bao gồm đối xứng xuyên tâm, họa tiết lặp lại của các dạng một cách hệ thống. Cân bằng không đối xứng đối trọng với các yếu tố khác nhau có trọng lượng thị giác bằng nhau hoặc trọng lượng thị giác bằng nhau trong một cấu trúc ba chiều. Cân bằng không đối xứng dựa nhiều vào trực giác của nghệ sĩ hơn là một quy trình công thức
Cân bằng đối xứng
Cân bằng đối xứng là khi cả 2 bên của bố cục ngang nhau, nghĩa là cả 2 bên giống nhau hoặc gần giống nhau. Bố cục cân bằng có thể được tạo ra bằng cách vẽ một trục dọc ảo ở chính giữa tác phẩm, theo chiều ngang hoặc chiều dọc, và làm cho mỗi nửa giống nhau hoặc rất giống nhau về mặt thị giác. Kiểu cân bằng này tạo cảm giác trật tự, ổn định, hợp lý, và trang trọng.
Cân bằng đối xứng thường được sử dụng trong kiến trúc thể chế (tòa nhà chính phủ, thư viện, trường cao đẳng và trường đại học) và nghệ thuật tôn giáo.
Cân bằng đối xứng có thể là tấm gương phản chiếu (một bản sao chính xác của mặt bên kia), hoặc nó có thể là gần đúng, với hai mặt có sự phát triển nhỏ nhưng khá giống nhau.
Phép đối xứng quanh trục trung tâm được gọi là phép đối xứng hai bên, Trục này có thể là thẳng đứng hoặc nằm ngang, “Bữa ăn tối cuối cùng” của họa sĩ người Ý thời Phục hưng Leonardo da Vinci (1452-1519) là một trong những ví dụ nổi tiếng nhất về việc sử dụng cân bằng đối xứng một cách sáng tạo của một nghệ sĩ. Da Vinci sử dụng lý thuyết bố cục của sự cân bằng đối xứng và phối cảnh tuyến tính để nhấn mạnh tầm quan trọng của nhân vật trung tâm là Chúa Giêsu Kitô. Có sự khác biệt nhẹ giữa chính các nhân vật phụ, nhưng có cùng số lượng các nhân vật ở hai bên và họ được đặt dọc theo cùng một trục hoành.
The Last Supper
Nghệ thuật quang học là thể loại nghệ thuật mà đôi lúc sử dụng sự cân bằng đối xứng theo hai trục – nghĩa là, với sự đối xứng tương ứng với cả trục dọc và trục ngang.
Cân bằng tinh thể học tìm kiếm sự hài hòa trong sự lặp lại (chẳng hạn như màu sắc hoặc hình dạng), thường khá đối xứng. Nó còn được gọi là ghép mảnh cân bằng hoặc cân bằng toàn bộ. Hãy nghĩ đến các tác phẩm của Andy Warhol với các yếu tố lặp lại, bìa album “Hard Day’s Night” bằng tiếng Parlophone của The Beatles, hoặc thậm chí là các mẫu hình nền.
Andy Warhol
Một vài tác phẩm với các yếu tố lặp lại của Andy Warhol
Đối xứng xuyên tâm
Đối xứng xuyên tâm là một biến thể của cân bằng đối xứng trong đó các yếu tố được sắp xếp như nhau xung quanh một điểm trung tâm, như trong các nan của bánh xe hoặc các gợn sóng được tạo ra trong ao nơi có một viên đá được thả xuống. Vì vậy, đối xứng xuyên tâm có một tiêu điểm mạnh.
Đối xứng xuyên tâm thường được nhìn thấy trong tự nhiên, như trong cánh hoa tulip, hạt của cây bồ công anh, hoặc trong một số sinh vật biển nhất định, chẳng hạn như sứa.
Nó cũng được nhìn thấy trong nghệ thuật tôn giáo và hình học thiêng liêng, như trong mandala, và trong nghệ thuật đương đại, như trong “Target With Four Faces” (1955) của họa sĩ người Mỹ Jasper Johns.
“Target With Four Faces” của Jasper Johns.
Cân bằng bất đối xứng
Trong cân bằng bất đối xứng, hai mặt của bố cục không giống nhau nhưng có vẻ như có trọng lượng thị giác bằng nhau. Các hình dạng âm và dương không bằng nhau và phân bố không đều khắp tác phẩm, dẫn mắt người xem qua tác phẩm.
Negative and Positive Shape
Cân bằng bất đối xứng khó đạt được hơn một chút so với cân bằng đối xứng vì mỗi yếu tố nghệ thuật có sức nặng thị giác riêng so với các yếu tố khác và ảnh hưởng đến toàn bộ bố cục.
Cân bằng bất đối xứng có thể xảy ra khi nhiều vật thể nhỏ ở một bên được cân bằng bởi 1 vật thể lớn ở bên còn lại, hoặc khi vật thể nhỏ hơn được đặt xa trung tâm của bố cục hơn các vật thể lớn hơn. Một hình dạng tối có thể được cân bằng bởi nhiều hình dạng sáng hơn.
Cân bằng bất đối xứng ít bị dập khuôn hơn và năng động hơn cân bằng đối xứng. Nó có thể trông bình thường hơn nhưng cần lên kế hoạch cẩn thận. Một ví dụ về sự cân bằng bất đối xứng là tác phẩm “Đêm đầy sao” (1889) của Vincent van Gogh. Hình tam giác sẫm màu của những cái cây neo phía bên trái của bức tranh được đối trọng với vòng tròn màu vàng của mặt trăng ở góc trên bên phải.
“The Starry Night” của họa sĩ Vincent van Gogh
The Boating Party của nghệ sĩ người Mỹ Mary Cassatt (1844–1926), là một ví dụ năng động khác về cân bằng bất đối xứng, với nhân vật mang sắc độ đậm ở tiền cảnh (góc dưới bên phải) được cân bằng bởi những nhân vật mang sáng hơn và đặc biệt là cánh buồm nhẹ ở phía trên bên trái -góc bàn tay.
“The Boating Party” của họa sĩ người Mỹ Mary Cassatt
Làm thế nào mà các yếu tố trong tranh ảnh hưởng tới sự cân bằng
Khi tạo ra một tác phẩm nghệ thuật, các nghệ sĩ luôn ghi nhớ rằng một số yếu tố và đặc điểm nhất định có trọng lượng thị giác lớn hơn những yếu tố khác. Nói chung, các nguyên tắc sau đây được áp dụng, mặc dù mỗi bố cục đều khác nhau và các yếu tố trong một bố cục luôn hoạt động trong mối quan hệ với các yếu tố khác.
Màu sắc
Màu sắc có ba đặc điểm chính (sắc độ, độ bão hòa và màu nguyên chất) ảnh hưởng đến trọng lượng thị giác của chúng. Tính trong suốt phần nào cũng sẽ ảnh hưởng.
- Sắc độ: Màu tối hơn có vẻ nặng hơn về mặt trực quan so với màu sáng. Màu đen là màu tối nhất và có trọng lượng nặng nhất về mặt thị giác, trong khi màu trắng là màu sáng nhất và trọng lượng nhẹ nhất về mặt thị giác. Tuy nhiên, kích thước của hình dạng cũng quan trọng. Ví dụ, một hình nhỏ hơn, tối hơn có thể được cân bằng bởi một hình lớn hơn, sáng hơn.
- Độ bão hòa: Các màu bão hòa hơn (cường độ cao hơn) sẽ nặng hơn về mặt thị giác so với các màu trung tính hơn (xỉn hơn). Một màu có thể được làm bớt đậm hơn bằng cách trộn nó với màu đối lập trên bánh xe màu.
- Màu nguyên chất: Màu ấm (vàng, cam và đỏ) có trọng lượng thị giác hơn các màu lạnh (xanh lam, xanh lục và tím).
- Tính trong suốt: Các khu vực đục có trọng lượng thị giác nhiều hơn các khu vực trong suốt.
Hình dáng
- Hình vuông có xu hướng có trọng lượng thị giác hơn hình tròn và các hình phức tạp hơn (hình thang, hình lục giác và ngũ giác) có xu hướng có trọng lượng thị giác hơn các hình đơn giản hơn (hình tròn, hình vuông và hình bầu dục)
- Kích thước của hình dạng là rất quan trọng; Các hình dạng lớn hơn nặng hơn về mặt thị giác so với các hình nhỏ hơn, nhưng một nhóm các hình nhỏ có thể bằng trọng lượng của một hình lớn về mặt thị giác.
Đường nét
- Những nét dày có trọng lượng hơn những nét mỏng.
Chất liệu
Hình dạng hoặc hình thức có chất liệu có trọng lượng nhiều hơn hình dạng không có chất liệu.
Vị trí
- Hình dạng hoặc đối tượng nằm về phía rìa hoặc góc của bố cục có trọng lượng thị giác hơn và sẽ cân bằng lại các yếu tố thị giác nặng trong bố cục.
- Tiền cảnh và hậu cảnh có thể cân bằng lẫn nhau.
- Các yếu tố cũng có thể cân bằng nhau dọc theo trục chéo, không chỉ theo chiều dọc hoặc chiều ngang.
Bất kỳ loại tương phản nào cũng có thể được sử dụng để cố gắng cân bằng: tĩnh so với chuyển động, mịn so với thô, rộng so với hẹp và tiếp tục.
Cân bằng là một nguyên tắc quan trọng cần chú ý, vì nó truyền đạt rất nhiều về một tác phẩm nghệ thuật và có thể đóng góp vào hiệu ứng tổng thể, làm cho bố cục trở nên năng động và sống động hoặc yên bình và tĩnh lặng.
Responses