Trong thế giới thiết kế đồ họa, Typography không chỉ là nghệ thuật sắp xếp chữ để làm cho nội dung trở nên đọc được mà còn là cách thức để truyền tải một thông điệp một cách hiệu quả. Lựa chọn kiểu chữ phù hợp và số lượng kiểu chữ trong một thiết kế là một trong những quyết định quan trọng nhất mà một nhà thiết kế phải đưa ra. Vậy, liệu rằng việc sử dụng ít hay nhiều kiểu chữ có thực sự ảnh hưởng đến chất lượng của một tác phẩm thiết kế không?
Có quy tắc nào giới hạn kiểu chữ không?
Từ những bài học đầu tiên về Typography, chúng ta thường được khuyên là nên giới hạn số lượng kiểu chữ trong một thiết kế. “Sử dụng ít kiểu chữ mới đẹp”, “Chỉ dùng tối đa ba kiểu chữ” là những lời khuyên không còn xa lạ. Mặc dù đây không phải là những quy tắc cứng nhắc, nhưng chúng lại dựa trên những nguyên lý thiết kế cơ bản mà bất kỳ nhà thiết kế nào cũng cần phải hiểu rõ.
Học là một quá trình nghiên cứu, chúng ta có thể vấp ngã, có thể làm sai rồi mới nhận ra được chân lý. Hoặc chúng ta có thể được chỉ dẫn ngay từ đầu, kêu tránh ra nhé, vậy là cứ an tâm tránh ra là được. Thật ra kiểu nào cũng đi đến một cái đích là chúng ta sẽ hoàn thiện hơn về mặt kiến thức, nếu chúng ta đã từng làm sai, chúng ta sẽ không bao giờ cho mình lặp lại vấn đề này nữa, vậy nên khi đi học cứ là sai đi, đấy là quãng thời gian chúng ta có quyền sai. Còn nếu các bạn sinh viên đã được chỉ dẫn ngay từ đầu rồi, thì càng tốt, các bạn sẽ rút ngắn được quãng đường đi của mình. Nhưng vấn đề là bạn phải hiểu đúng và hiểu rõ, tại sao chúng ta phải tránh chứ không phải cứ bảo tránh là vâng lời nghe theo mà không hiểu tại sao.
Trở lại vấn đề sử dụng nhiều kiểu chữ trong một tác phẩm thiết kế, tôi có thể khẳng định rằng không có một quy tắc nào nói rằng chỉ được dùng tối đa 3 kiểu chữ trong một tác phẩm cả. Nó là gợi ý, nó là những điểm cần chú ý để sinh viên có thể dựa vào đó tham khảo, mục đích cuối cùng là tạo ra một tác phẩm tốt mà tốn không nhiều thời gian quá và những chi tiết nhỏ.
Tại sao nên hạn chế số lượng kiểu chữ?
Khi sử dụng typefaces trong thiết kế có một số quy tắc để đảm bảo sự thống nhất và độ hấp dẫn của thiết kế của bạn. Một trong những quy tắc này là việc sử dụng ít typefaces hoặc tối đa 2-3 typefaces trong một thiết kế. Lý do cho điều này là:
Thống nhất trong thiết kế
Sử dụng ít typefaces giúp duy trì sự thống nhất trong thiết kế của bạn. Mỗi typeface có một cá tính và cảm giác riêng biệt, và việc sử dụng quá nhiều typefaces có thể làm cho thiết kế trở nên hỗn độn và khó đọc. Bạn thử nghĩ xem khi đọc một đoạn văn bản, mắt bạn liên tục phải nhận biết sự thay đổi và định hình những kiểu chữ khác nhau một cách liên tục sẽ cản trở sự dễ đọc và tiếp nhận thông tin. Nhấn mạnh cũng chỉ nên nhấn ở 1 vài chỗ thôi chứ chỗ nào cũng nhấn thì có thể sẽ phản tác dụng
Xây dựng đặc trưng thương hiệu
Sử dụng một hoặc một vài typefaces có thể giúp bạn định hình một thương hiệu hoặc bảng nhận dạng đồ họa mạnh mẽ hơn. Điều này là quan trọng để xây dựng thương hiệu đồ họa đồng nhất trên nhiều phương tiện truyền thông. Khi dùng quá nhiều kiểu chữ thì người xem khó lưu lại được kiểu chữ nào mới là đặc trưng của thương hiệu đó.
Phân cấp thông tin hiệu quả
Khi dùng ít kiểu chữ, thì việc phân cấp thông tin sẽ dễ dàng cho cả người thiết kế cũng như người đọc, chỉ những chữ được nhấn mạnh thì mới khác biệt và chỉ cần tập trung vào những điểm nhấn mạnh đó thôi.
Khi nào có thể sử dụng nhiều kiểu chữ?
Dù việc sử dụng ít kiểu chữ mang lại nhiều lợi ích, nhưng trong một số trường hợp, việc sử dụng nhiều hơn ba kiểu chữ có thể được biện minh nếu nhà thiết kế có lý do chính đáng và thực hiện điều này một cách cân nhắc. Việc lựa chọn này phải phục vụ mục tiêu thiết kế và đảm bảo không làm giảm sự hấp dẫn hay tính thẩm mỹ của sản phẩm cuối cùng.
Khi nằm trong tay một nhà thiết kế lành nghề (nếu không, nó có thể là cơn ác mộng của những xung đột). Khi trộn các kiểu chữ trong một tài liệu, hãy nhớ rằng, như mọi khi, mỗi lựa chọn phải phục vụ một nhu cầu cụ thể và phải tồn tại hài hòa và cân bằng với các kiểu chữ khác. Việc sử dụng các kiểu chữ khác nhau mà không có lý do chính đáng không bao giờ là một ý tưởng hay. Thay vì tạo ra một mỡ hỗn độn, chúng ta tạo ra một tập thể đa dạng nhưng có trật tự và ý đồ cụ thể.
Cùng khám phá sự đa dạng và ý đồ sáng tạo trong thiết kế sử dụng nhiều kiểu chữ qua các ví dụ điển hình sau:
Dự án: Men of Letters & People of Substance
Giám đốc sáng tạo, designer: Roberto de Vicq
Trong tác phẩm này, tiêu đề được thể hiện dưới hình bóng của một cái đầu nhìn nghiêng, ngụ ý sâu sắc về nội dung: cuốn sách bao gồm các bức chân dung của những nhân vật văn học, mỗi bức được tạo nên từ các ký tự đặc trưng của một phông chữ khác nhau. Trong đây, typeface không chỉ đơn thuần là phương tiện phân cấp thông tin mà còn đóng vai trò đại diện cho từng nhân vật, đảm bảo sự ngang bằng và đa dạng giữa các kiểu chữ, phản ánh sự đa dạng của các nhân vật trong tác phẩm.
Các trang trong của cuốn sách:
Dự án: Acoustic Showcase Poster
Nhà thiết kế: Lauren Panepinto
Khách hàng: Electric Plant
Một bộ sưu tập bút chì không đều đặn đóng vai trò khung văn bản cho phần nội dung của Poster. Mỗi cây bút chì có chức năng và kiểu dáng khác nhau nên kiểu chữ được sử dụng trên mỗi cây bút chì cũng khác nhau. Sự đa dạng của các kiểu chữ phát huy tác dụng vì mỗi kiểu chữ có thể đang nói đến một thương hiệu riêng, khi các chữ được giới hạn trong không gian và hình dạng khác nhau, nó vừa cho người xem tưởng rằng là thương hiệu riêng của hãng bút vừa thể hiện được nội dung cần nói. Tuy nhiều kiểu chữ nhưng vẫn ngay ngắn và có chủ đích.
Cả hai ví dụ trên đều nhấn mạnh đến việc sử dụng kiểu chữ một cách có chủ ý và đa dạng. Đối với những người mới trong lĩnh vực thiết kế, việc áp dụng các nguyên tắc này có thể hơi thách thức. Tuy nhiên, điều quan trọng cần nhớ là dù bạn sử dụng ít hay nhiều kiểu chữ, chỉ cần bạn thể hiện rõ mục đích sáng tạo và lựa chọn kiểu chữ phù hợp với tác phẩm, nhằm mục đích khiến người xem cảm nhận đúng ý đồ của mình, tác phẩm của bạn vẫn có thể đạt được thành công. Sự tỉ mỉ trong cách sử dụng kiểu chữ không chỉ thể hiện kỹ năng của nhà thiết kế mà còn nâng cao giá trị thẩm mỹ và sự hiệu quả của tác phẩm thiết kế.
Trong thiết kế đồ họa, việc lựa chọn kiểu chữ và số lượng kiểu chữ không chỉ là một quyết định thẩm mỹ mà còn là một chiến lược thiết kế thông minh. Mặc dù không có quy tắc cứng nhắc nào về số lượng kiểu chữ cần sử dụng, nhưng hiểu thật kĩ các nguyên tắc và vận dụng mọi yếu tố hợp lý sẽ giúp các nhà thiết kế tạo ra những tác phẩm không chỉ đẹp mắt mà còn chuyên nghiệp và có tính ứng dụng cao. Những người mới bắt đầu nên lưu ý rằng, mọi quy tắc đều có thể được phá vỡ, nhưng phải được thực hiện một cách thông minh và có chủ đích.
Responses