Chữ viết đóng vai trò quan trọng trong giao tiếp và lưu trữ thông tin của con người. Chữ viết ra đời với mục đích tạo ra một hệ thống ghi chép và truyền đạt thông tin, kiến thức giữa con người. Việc sử dụng chữ viết giúp con người giao tiếp và lưu trữ thông tin một cách hiệu quả và bền vững qua thời gian.
Từ thời cổ đại đến nay, chữ viết không chỉ đơn thuần là công cụ truyền đạt mà còn phát triển thành những hình thức nghệ thuật đặc biệt như calligraphy, typography và lettering. Tuy nhiên, nhiều người thường nhầm lẫn giữa ba khái niệm này. Đối với một nhà thiết kế, những người sẽ thường xuyên sử dụng hình thái con chữ vào trong tác phẩm của mình, chúng ta cần hiểu rõ chúng giống và khác nhau như thế nào!
Dòng chảy phát triển của 3 hình thức nghệ thuật chữ
Điều đầu tiên để các bạn có thể hiểu rõ được sự khác biệt của 3 khái niệm này, chúng ta cần xem xét đến thứ tự ra đời của từng hình thức:
Calligraphy
Trong ba khái niệm trên, khái niệm calligraphy có trước cả. Calligraphy là một nghệ thuật viết chữ đẹp và tinh tế bằng cách sử dụng bút và mực, nó đã xuất hiện và được phát triển từ rất lâu trước khi typography và hand lettering trở nên phổ biến.
Calligraphy có nguồn gốc từ các nền văn hóa cổ đại như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Đông và các vương quốc châu Âu cổ đại. Từ đó, calligraphy đã tiếp tục phát triển qua các thời kỳ lịch sử và trở thành một nghệ thuật quan trọng trong nghệ thuật chữ viết.
Một tác phẩm calligraphy của Trung Quốc
Typography - Thiết kế chữ dựa trên hệ thống font
Sau đó, với sự phát triển của máy in và công nghệ in ấn, Typography đã trở thành một khái niệm mới trong lĩnh vực thiết kế chữ. Typography sử dụng font chữ có sẵn, được in ấn bằng bất kỳ các công cụ và máy móc nào (dù là các máy in hiện đại hay công cụ thô sơ như chữ khắc gỗ, chữ khắc kim loại), giúp tạo ra các thiết kế chữ thống nhất và có thể sản xuất hàng loạt với số lượng lớn. Trong khi mỗi tác phẩm calligraphy là một bản duy nhất phục vụ cho số ít người.
Lettering - Nghệ thuật vẽ chữ tự do
Hand lettering là khái niệm gần đây hơn, nó xuất hiện sau typography và calligraphy. Hand lettering là nghệ thuật vẽ chữ bằng tay một cách tự do và sáng tạo, đòi hỏi người vẽ có sự linh hoạt và sáng tạo để tạo ra các thiết kế chữ độc đáo và mang tính cá nhân.
Vậy rõ ràng, calligraphy là khái niệm có trước cả trong ba khái niệm này, sau đó là typography và cuối cùng là hand lettering. Nếu Calligraphy là những nét chữ mang dấu ấn thời gian, Typography là sự tiến hóa để phục vụ in ấn, thì Lettering chính là sự bứt phá đầy sáng tạo.
Nét đặc trưng của từng loại hình chữ
Vì ra đời ở những thời điểm khác nhau, nên mỗi lĩnh vực đều có những đặc điểm rất riêng biệt:
Calligraphy - Nghệ thuật chữ viết tay
Calligraphy là một nghệ thuật viết chữ đẹp và tinh tế bằng cách sử dụng bút và mực. Đây được coi là nghệ thuật viết chữ đẹp bằng bút mực với những yêu cầu về góc bút, độ rộng bút.
Người viết calligraphy (gọi là calligrapher) thường đòi hỏi sự tập trung và kỹ năng cao để tạo ra các đường viết mềm mại, đẹp mắt và tương phản giữa các nét chữ. Mỗi nét bút sẽ quyết định độ dày cũng như tính chất của từng chữ đó.
Calligraphy truyền thống thường được sử dụng để viết các tấm thiệp, giấy thư, bản đồ chú thích, giấy chứng nhận và các tác phẩm nghệ thuật văn hóa khác.
Typography - Thiết kế chữ dựa trên hệ thống font
Typography là nghệ thuật và khoa học của việc sắp xếp và định dạng chữ viết để tạo ra một bản in hoặc trang web hấp dẫn và dễ đọc.
Nó liên quan đến việc chọn các loại chữ (fonts), cỡ chữ, độ rộng chữ, khoảng cách giữa các ký tự và dòng, cũng như sắp xếp các yếu tố văn bản và hình ảnh trên một bản thiết kế.
Typography thường được sử dụng trong các báo, sách, trang web, quảng cáo, bản đồ, và hầu hết các tài liệu in ấn hoặc trình bày trên màn hình.
Typography không yêu cầu viết tay. Đây là nghệ thuật và khoa học về cách sử dụng các font chữ có sẵn trên máy tính hoặc từ các nguồn khác nhau để tạo ra thiết kế đa dạng. Font chữ là tập hợp các ký tự được thiết kế sẵn, có thể sử dụng trong các phần mềm như Adobe Illustrator, Adobe InDesign, Microsoft Word… Typography cho phép in ấn hàng loạt mà vẫn đảm bảo chất lượng đồng nhất.
Lettering - Nghệ thuật vẽ chữ tự do
Hand lettering là nghệ thuật vẽ chữ bằng tay một cách tự do và không bị giới hạn chỉ sử dụng bút và mực, có thể sử dụng bất kỳ công cụ nào có thể vẽ được như: acrylic, sáp màu, phấn vẽ trên bảng,…
Tương tự như calligraphy, hand lettering cũng tập trung vào việc tạo ra các chữ đẹp mắt, nhưng nó không nhất thiết phải tuân theo những quy tắc cố định của các bộ chữ như trong calligraphy hay typography.
Hand lettering thường được sử dụng trong các thiết kế mang tính cá nhân hóa cao, mỗi tác phẩm chỉ phục vụ vào một mục đích nhất định, ví dụ như bìa sách cho thiếu nhi, thiệp mừng,…
Viết calligraphy và vẽ hand lettering: 2 quá trình hoàn toàn khác nhau
Tác phẩm của calligraphy và hand lettering này đều mang tính độc bản, dù có vẽ hay viết lại thì sẽ không thể giống y hệt nhau. Tuy nhiên, cần phân biệt rõ giữa “Viết” của calligraphy và “ Vẽ” của hand lettering!
Như ví dụ bên trên:
- Chữ “Hand Lettering” được vẽ bằng cách phác thảo nét bao quanh rồi tô bên trong – đây là quá trình vẽ.
- Cụm “Calligraphy” được viết bằng bút brush với quy tắc xuống đậm, lên mảnh, các nét liền mạch – đây là quá trình viết.
Dù đều dùng tay để tạo chữ, nhưng bản chất của hai phương pháp này hoàn toàn khác nhau.
Phân biệt rõ 3 khái niệm này để làm gì?
Việc phân biệt rõ typography, calligraphy và hand lettering là cần thiết vì ba khái niệm này có những đặc điểm và ứng dụng khác nhau trong lĩnh vực thiết kế và nghệ thuật viết chữ:
- Đặc điểm và phong cách: Typography tập trung vào việc sắp xếp và định dạng chữ viết để tạo nên các thiết kế văn bản và thông điệp dễ đọc, hấp dẫn và hiệu quả. Calligraphy là nghệ thuật viết chữ đẹp và tinh tế bằng cách sử dụng bút và mực, thể hiện sự mềm mại và tinh tế trong nét viết. Hand lettering là nghệ thuật tạo ra chữ viết đẹp mắt theo cách tự do và sáng tạo, thể hiện phong cách và cá tính của người viết.
- Công cụ và kỹ thuật: Trong typography, người thiết kế sử dụng font chữ có sẵn trên máy tính hoặc từ nguồn khác nhau để tạo ra các thiết kế chữ viết. Trong calligraphy, người viết sử dụng bút và mực để tạo ra các nét chữ đẹp mắt và tinh tế. Trong hand lettering, người viết sử dụng bút chì hoặc bút mực và viết chữ theo cách tự do và sáng tạo.
- Mục đích sử dụng: Typography thường được áp dụng vào các dự án in ấn, trang web, quảng cáo và các tài liệu văn bản mà cần đến việc sản xuất số lượng lớn. Còn Calligraphy thường được sử dụng trong các tấm thiệp, giấy thư, giấy chứng nhận và các tác phẩm nghệ thuật văn hóa thể hiện sự trang trọng và gần gũi. Hand lettering thường được sử dụng trong các thiết kế tự do, bìa sách, poster mà không bị phụ thuộc vào các bộ font chữ có sẵn.
- Nghiên cứu và kỹ năng: Typography yêu cầu người thiết kế hiểu về cách sử dụng các font chữ và công nghệ thiết kế để tạo ra các thiết kế hấp dẫn. Calligraphy đòi hỏi người viết có kỹ năng và sự kiên nhẫn để tạo ra các nét chữ tinh tế và đẹp mắt. Hand lettering đòi hỏi người viết có sự sáng tạo và khả năng tạo ra các thiết kế chữ độc đáo và cá nhân.
Vì những khác biệt này, việc phân biệt rõ typography, calligraphy và hand lettering giúp người thiết kế và nghệ sĩ có cái nhìn rõ ràng hơn về cách sử dụng và ứng dụng chúng trong các dự án thiết kế và nghệ thuật viết chữ.
Là một nhà thiết kế, có cần thiết làm hết các lĩnh vực này không?
Là một người làm nghề, việc trải nghiệm thực tế là vô cùng quan trọng, nếu bạn làm được cả 3 lĩnh vực, bạn sẽ hiểu được đặc thù cũng như cách thức hoạt động của nó, điều ấy sẽ rất hữu ích cho việc lựa chọn và ứng dụng chúng vào thiết kế của bạn.
Thay vì bạn phải tìm mòn mỏi một Typeface phù hợp với ý nghĩa của tác phẩm, thì bạn hoàn toàn có thể nghĩ đến viết calligraphy hay hand lettering, điều ấy sẽ mang đến cá tính riêng cho tác phẩm của bạn.
Vậy nên hãy tắt máy tính đi và thử cầm cây bút lên, bạn sẽ thấy mình làm được nhiều hơn bạn nghĩ.
Nguồn ảnh tham khảo:
https://www.lettering-daily.com/difference-between-hand-lettering-and-calligraphy/
Responses